Freelance Çalışma ve Vergi

Freelancing, dünyada uzun süredir kabul gören bir iş modeli. Serbest çalışma, giderek yaygınlaşmakta. Bununla beraber konuyla ilgili bir birtakım sorular gündeme gelmekte. Bunlardan biri de vergi konusu.

Bu yazımızda freelancer olarak çalışanların göz önünde bulundurması gereken vergi düzenlemeleri hakkında genel bilgiler bulabilirsiniz.

Bilişim teknolojilerinde yaşanan gelişmeler, bir ofiste mesai saatleri dahilinde çalışma zorunluluğunu birçok sektör için ortadan kaldırmıştır. Yazılım, tasarım, içerik üretimi, sosyal medya yönetimi gibi alanlar freelancer olarak çalışmak için yüksek potansiyele sahiptir. Bu tür işlerde yerel ve ulusal olarak çalışmanın yanı sıra yurt dışına açılmak ve küresel firmalara hizmet sunmak da mümkündür.

Ne var ki, verilen hizmetler sonrası elde edilen gelir vergiye tabi olabilir. Firmalardan bağımsız biçimde kendi adlarına serbest çalışan bu kişilerin kazançları, mali yükümlülükler doğurabilir. Freelance çalışmanın doğası gereği, her bir işin yapılış şekli birbirinden farklıdır. Bu açıdan vergi konusunda bir mali müşavire veya vergi uzmanına danışılması yararlı olacaktır. Ayrıca, yasal düzenlemelerde sık sık güncellemeye gidilmektedir. Dolayısıyla yeni sorumluluklar söz konusu olabilmektedir.

Wise ile geleneksel bankacılık kesintilerine takılmadan uluslararası para transferi gerçekleştirebilirsiniz.

Hesaplayıcımızda işlem ücretini, kullanılan kuru ve alıcıya ulaşacak meblağı açıkça görürsünüz.

Ticari faaliyetler için Wise İşletme hesabı açmalısınız.

Freelance vergilendirme

Gelir elde edilen her türlü çalışma şeklinin vergilendirilmesi doğaldır. Haliyle, freelance olarak çalışanların gelirlerinin vergiye tabi olması mevcut yasalar çerçevesinde mümkündür. Günün ihtiyaçlarına binaen sosyal medya içerik üreticilerinin veya uygulama geliştiricilerin nasıl vergi ödeyeceği 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nda (GVK) Mükerrer Madde 20/B ile düzenlenmiştir. Ancak, freelancerlar için süreç bu kadar net olmayabilir. Yazımızın devamında mevcut yasal düzenlemeler çerçevesinde bilgiler bulabilirsiniz.¹

Bu yazıda, freelance çalışanlar için vergi düzenlemeleriyle ilgili bahsedilenler kesin bilgi niteliği taşımaz. Gerekli belgeler, yapılacak işlemler vb. konularda yaşadığınız yerdeki vergi dairesine başvurmanız, bir mali müşavirden veya vergi uzmanından destek almanız yararınıza olacaktır.

GVK’nin 1. maddesi gerçek kişilerin gelir vergisine tabi olduğunu açıklar. Kanunun 2. maddesi, bu kazanç türlerini sayar. Freelancer açısından bunlar:¹

• Serbest meslek kazancı: GVK’nin 65. maddesinde “Her türlü serbest meslek faaliyetinden doğan kazançlar serbest meslek kazancıdır. Serbest meslek faaliyeti; sermayeden ziyade şahsi mesaiye, ilmi veya mesleki bilgiye veya ihtisasa dayanan ve ticari mahiyette olmayan işlerin işverene tabi olmaksızın şahsi sorumluluk altında kendi nam ve hesabına yapılmasıdır” şeklinde açıklanır.
• Diğer kazanç ve iratlar (Arızi Kazanç): GVK’nin 82. maddesinde “Arızi (geçici) olarak yapılan serbest meslek faaliyetleri dolayısıyla tahsil edilen hasılat” şeklinde açıklanır. Bu şekilde elde edilen gelirlerin 58.000 TL’ye kadar olan kısmı vergiden muaftır.

Bağımsız çalışan; yaptığı işi geçici veya tek seferlik mi yaptığını, yoksa mesleğini sürdürme ve geçimini sağlama amacıyla mı yaptığını netleştirmelidir. Eğer freelancer, gelir elde etme ve hayatını idame ettirme maksadıyla çalışıyorsa serbest meslek kazancı açısından vergilendirilebilir. Bu hususta bir mali müşavirle görüşmekte fayda vardır.

Freelance çalışmak ve vergi

Freelance çalışmak vergi yükümlülüğünü ortadan kaldırmaz. Ancak, yapılan iş veya işler geçici olarak yapılıyor ve vergi takviminde beyan edilen meblağın altında kalıyorsa vergiden muaf olunabilir. Verilen hizmette süreklilik ve düzenli gelir edinimi varsa serbest meslek kazancı söz konusu olabilir. Serbest meslek erbabı olan kişilerin bazı yasal sorumlulukları vardır:²

• Serbest meslek erbabı “Serbest Meslek Kazanç Defteri” tutmak zorundadır.
• Mesleki kazançlar Serbest Meslek Kazanç Defteri üzerinden tespit edilir.
• İşlemler, Serbest Meslek Kazanç Defteri’ne günü gününe kaydedilmelidir.
• Mesleki faaliyetlere ilişkin her türlü tahsilat için Serbest Meslek Makbuzu (veya internetten e-SMM) düzenlenmesi zorunludur.
• 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 1. maddesine göre serbest meslek faaliyeti çerçevesinde yapılan hizmetler katma değer vergisine (KDV) tabidir.³
• 213 sayılı Vergi Usul Kanununun (VUK) 153. maddesine göre serbest meslek erbabının vergi dairesine işe başlama bildirimi yapması gerekir.⁴

Freelancer gelir vergisi

GVK’nin 66. maddesinde “Serbest meslek faaliyetini mutat meslek halinde ifa edenler, serbest meslek erbabıdır” denilmektedir. Yine GVK’nin 85. maddesinde “Mükellefler, bir takvim yılı içinde elde ettikleri kazançlar için aksine hüküm olmadıkça yıllık beyanname verirler” hükmü yer almaktadır. Bu durumda gelir vergisi, bir yıl boyunca elde edilen kazançtan ödenen vergidir.¹

Katma Değer Vergisi (KDV), bir hizmet karşılığında üretilen katma değerden alınan dolaylı vergi türüdür. Bir nevi tüketim vergisidir. Serbest meslek erbapları gibi freelancerlar da KDV’den sorumlu olabilir. Freelancer gelir vergisi ile ilgili bazı önemli noktalar şunlardır:

• Gelir vergisi, bir takvim yılı içinde elde edilen gelirlerden verilir.
• KDV, faturaya veya serbest meslek makbuzuna (SMM) eklenir.
• Türkiye’de değişiklikler olsa da genel olarak uygulanan KDV oranı %18’dir.⁵
• Elde edilen geliri kayıt altına almak için fatura veya SMM düzenlenmesi gerekir.
• Fatura kesmek için şahıs şirketi kurulabilir ama bu bir zorunluluk değildir.
• Şirket kurmak istemeyenler SMM düzenleyebilir.
• SMM’de, KDV ile birlikte %20 oranında stopaj (gelir) vergisi uygulanır.²
• Telif hakları, genç girişimci (29 yaşına kadar olanlar) gibi gelir vergi istisnaları vardır.²
• Gelir vergisi tarifesi, Gelir İşleri Başkanlığının web sitesinden öğrenilebilir. Meblağlarda yıllara göre değişiklikler olabilir. 2022 yılı için gelir vergisi tarifesinden bazı örnekler:⁶

Gelir verginizi nasıl beyan edeceğinizi, hangi belgeleri düzenlemeniz gerektiğini ve vergi istisnasına dahil olup olmadığınızı öğrenmek için bir muhasebeci, vergi uzmanı veya mali müşavir ile iletişime geçmeniz yararınıza olacaktır.

Freelance vergi

Her bir freelance çalışanın vergi sorumluluğu farklı olabilir. Bağımsız çalışma, mekan ve zaman sınırlaması olmadan yapılabildiğinden vergi konusunda da birtakım değişkenlere sahiptir. Nasıl ve ne kadar vergi verileceğini etkileyen birçok unsur vardır. Bunlar kısaca şu şekilde özetlenebilir:

• İkamet edilen yer: GVK’nin 4. maddesine göre bir takvim yılı içinde Türkiye'de devamlı olarak altı aydan fazla oturanlar, yurt içinde ve yurt dışında elde ettikleri gelirlerden vergilendirilir.¹
• Hizmetin verildiği yer: KDVK’nin 11. maddesine göre yurt dışına verilen hizmetlerde KDV istisnası olabilir.³
• Yaş: 29 yaş altı kişiler için vergi indirimleri söz konusudur.
• Süreklilik ve gelir: Yapılan iş geçiciyse ve arızi kazanç sınırını geçmiyorsa vergiden muaf olunabilir.
• Ödemeler: Ödemenin nereye yapıldığı, yapılma sıklığı, paranın cinsi vb. durumlar vergiyi etkileyebilir.

Yasal mevzuat sık sık güncellenmektedir ve değişiklikleri takip etmek mükelleflerin sorumluluğundadır. Durumuzla ilgili detaylı bilgi almak için Vergi Dairesi Başkanlıklarına, İnteraktif Vergi Dairesine özelge talebinde bulunabilir veya bir profesyonelden yardım alabilirsiniz.

Bionluk vergi

Bionluk, Türkiye’deki freelance platformlarından biridir. İş verenler ile freelancerları buluşturur. Bir freelancer, yeteneklerini ve alacağı ücreti belirterek iş ilanı yayımlar. İş veren, dilediği freelancerdan hizmet satın alır. Ödemeler dahil tüm süreç Bionluk üzerinden işler. Platform, yapılan işlerden komisyon alır.

• Bionluk vergi konusunda destek sunmaz.
• Freelancerın kazancından ötürü gelir vergisi ödemesi gerektiği belirtmektedir.
• Şirket, vergi beyanı için gerekli olan belgelerin düzenlenmesini tamamen freelancera bırakır.
• Vergilerin ödenebilmesi açısından fatura (şahıs şirketi faturası), makbuz (SMM) ve gider pusulası kullanılabileceğini belirtir.⁷

Platform üzerinden iş yapıp gelir elde ediyorsanız en bir muhasebeci veya vergi uzmanına başvurmanız yararınıza olacaktır. Ödemeniz gereken vergiler ve yararlanabileceğiniz istisnaları bu şekilde öğrenebilirsiniz.

Yurt dışına freelance çalışmak: vergi konusu

Türkiye’den yurt dışına freelance olarak çalışmak, yabancı şirketlere hizmet vermek veya danışmanlık yapmak mümkündür. Ancak, freelancer Türkiye’de ikamet ediyorsa vergi yükümlülükleri olabilir. Yurt dışına verilen hizmetlerde ve elde edilen gelirlerde vergi açısından bazı sorulara cevap verilmelidir:

• Hizmet verilen yabancı şirketin Türkiye’de faaliyeti, şubesi veya kazancı var mı?
• Yabancı şirket freelancer adına faaliyet yürüttüğü devlete vergi veriyor mu?
• Ödeme döviz cinsinden mi yapılıyor ve yurt dışındaki bir banka hesabına mı yoksa Türkiye’deki bir bankaya mı yatıyor?

Yurt dışındaki şirketlere freelance olarak hizmet veriyorsanız vergi muafiyeti ve yükümlülükleri konusunda bir mali müşavire danışabilirsiniz.

Eğer bir Wise kullanıcısıysanız, birçok hesap bilgisi edinebilirsiniz.

Hesap bilgilerinizi söz konusu ülkenin yerel hesabı gibi kullanabilirsiniz.

Şu an için USD, EUR, GBP, CAD, HUF, AUD, NZD ve SGD para birimlerinde hesap bilgisi edinmeniz mümkün.

Bu hizmet, Türkiye’de ikamet eden kullanıcılar için henüz mevcut değil.

Ücretsiz Kaydol! 💰

Upwork vergi

Upwork, küresel çapta faaliyet yürüten, Amerika Birleşik Devletleri merkezli bir freelance platformudur. İş verenler ve freelancerlar platforma yalnızca ABD’den değil tüm dünyadan katılabilir. Türkiye’den Upwork’te freelance çalışmak mümkündür.
Vergi konusunda bazı dikkat edilmesi gereken bazı noktalar şunlardır:⁸

• Upwork vergi yükümlülüklerini freelancera bırakır, herhangi bir tavsiyede bulunmaz ve sorumluluk kabul etmez.
• ABD vatandaşları için çeşitli vergi formları sunar.
• ABD’de vergi mükellefi olmadığınızı ispatlamak için W8-BEN formunu doldurmanız talep edilebilir.
• Freelancer ve iş veren adına yaptığı dijital hizmetler karşılığında Avrupa Birliği gibi bazı ülkelerde Value Added Tax (VAT - Katma Değer Vergisi) toplar.

Upwork ödeme alma başlıklı yazımızda kazancınızı ACH ile nasıl kesintisiz çekebileceğinize değindik. Bunun için USD hesap bilgileri edinmelisiniz.

Wise ile Amerika’ya gitmeden bu ülkede geçerli USD hesap bilgileri edinebilirsiniz.

Amerikan doları hesap bilgilerinizle:

• Amerika’daki bankalardan kesintisiz USD alabilirsiniz.
• ABD’ye yapacağınız ACH transferleri için 0,39 USD sabit ücret ödersiniz.
• ABD’de geçerli bir ikamet adresiniz varsa Wise kart sahibi olabilirsiniz. Bu kart, Wise hesabınıza bağlıdır ve bakiyenizi günlük ihtiyaçlarınızda kullanmanıza olanak sağlar.

Bu hizmet, Türkiye’de ikamet eden kullanıcılar için henüz mevcut değil.

Ücretsiz Kaydol! 💰

Upwork kazançlarınızın ne kadarının vergiye tabi olduğu, ödenmesi gereken vergi miktarı ve oranları yaşadığınız yere bağlıdır. İkamet ettiğiniz yerdeki yasal düzenlemeler bağlayıcı nitelik taşır. Türkiye’de veya başka bir ülkede, her nerede yaşıyorsanız bir vergi uzmanına veya muhasebeciye danışmanız yararınıza olabilir. Unutmayınız ki buradaki bilgiler, vergi yükümlülüklerinizle ilgili kesin bilgiler değildir ve tavsiye olarak alınamaz.